DİSK-AR: RESMİ ENFLASYON YÜZDE 75’İ AŞTI!

DİSK-AR: Resmi enflasyon yüzde 75’i aştı!

TÜİK’in tüketici fiyat endeksine (TÜFE) göre yıllık resmi enflasyon yüzde 75,45!

Resmi gıda enflasyonu yüzde 70,1, dar gelirlinin gıda enflasyonu yüzde 110!

2024’ün ilk beş ayında fiyatlar yüzde 22,72 arttı!

Resmi verilere göre 2003’ten bu yana ortalama fiyatlar 22,8 kat, gıda fiyatları ise 32,9 kat arttı!

TÜİK yargı kararına rağmen yine madde fiyat listesini açıklamadı.

TÜİK, DİSK tarafından açılan ve kesinleşen davanın gereğini derhal yerine getirmeli, madde fiyat listesini açıklamalıdır!
TÜİK hissedilen enflasyon oranlarını da açıklamalıdır.

2024 Mayıs dönemine ait TÜİK Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) 3 Haziran 2024’te yayımlandı. TÜİK verilerine göre TÜFE’deki (2003:100) değişim 2024 Mayıs’ta bir önceki aya göre yüzde 3,37 ve bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 75,45 oldu. 2024 yılının ilk beş ayında ortalama fiyat artış oranı ise yüzde 22,72 olarak gerçekleşti.

2024 Mayıs döneminde en yüksek fiyat artışı yıllık yüzde 104,8 ile eğitim oldu. İkinci en yüksek fiyat artışının görüldüğü harcama grubu yıllık yüzde 93,21 artışla konut olurken üçüncü harcama grubu ise yüzde 92,94 ile lokanta ve oteller oldu.

Ancak TÜİK madde fiyat listesini Haziran 2022’den bu yana açıklamadığı için ürün ve hizmet bazında ortalama fiyatlar tam olarak bilinmiyor. TÜİK, DİSK tarafından açılan ve kazanılan davaya rağmen yargı kararını uygulamayı reddetti. Bu nedenle enflasyon oranını hesaplanmasına kaynak teşkil eden madde fiyat listesi görülemiyor. 

Kesinleşen yargı kararını uygulamayı reddeden TÜİK Başkanlığı görevini yapmalı ve kesinleşen yargı kararını gecikmeksizin yerine getirerek madde sepeti ortalama fiyat listesini derhal açıklamalıdır.

Resmi gıda enflasyonu yüzde 70,14 iken dar gelirlinin gıda enflasyonu yüzde 86-110 arasında!

TÜİK, Mayıs 2024 döneminde gıda enflasyonunu yüzde 70,14 olarak açıkladı. Ancak bu enflasyon halkın hissettiği gerçek enflasyonu yansıtmaktan oldukça uzak bir oran. DİSK-AR’ın TÜİK verilerinden yararlanarak yaptığı hesaplamaya göre resmi gıda enflasyonu ortalama yüzde 70,1 olarak gerçekleşirken emeklilerde gıda enflasyonu yüzde 86,1 oldu. Üçüncü yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 80 olurken, düşük gelirli ikinci yüzde 20’lik grubun gıda enflasyonu yüzde 91,7 ve en yoksul yüzde 20’lik gelir grubun gıda enflasyonu ise yüzde 110,1 olarak gerçekleşti.

Yüksek gelir gruplarının daha düşük gıda enflasyonu hissettiği görülüyor. Dördüncü (yüksek) yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 67,1 olurken, en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu ise yüzde 51,1 oldu. Böylece en yoksul gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 110 olurken, en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 51 oranında kaldı. Bu durum enflasyonun gelir gruplarına, farklı toplumsal kesim ve sınıflara göre önemli ölçüde farklı hissedildiğini ortaya koyuyor.

Gıda enflasyonunda olduğu gibi resmi ortalama enflasyon oranları da düşük gelirlilerin, emekçilerin günlük yaşamda karşılaştığı ve hissettiği oranlar değildir. Uluslararası alanda Avrupa, ABD, Almanya ve Japonya Merkez Bankaları gibi çeşitli kuruluşlar tarafından hissedilen/algılanan ve beklenen tüketici enflasyonu düzenli olarak yayımlanıyor. Ancak TÜİK, aylık Tüketici Eğilim Anketi gerçekleştirmesine rağmen, bunun çıktısı olan “hissedilen/algılanan enflasyon”u açıklamıyor. TÜİK, uluslararası kuruluşların yaptığı gibi halkın hissettiği/algıladığı enflasyon oranı ve beklenen enflasyonu da elinde hazır bulunan verileri işleyerek yeni bir veri olarak yayımlamalıdır.  TÜİK ayrıca gelir gruplarına göre enflasyon farklılaşmasını da açıklamalıdır.

TÜFE ve gıda fiyatları endeksi artmaya devam ediyor. 2005 Mayıs’ta 117 olan TÜFE endeksi, Mayıs 2024’te 2.282’ye yükseldi. 2005 Mayıs’ta 112 olan gıda fiyatları endeksi ise 2024 Mayıs’ta 3.292’ye yükseldi. Mayıs 2005’te yüzde 8,7 olan yıllık enflasyon oranı Mayıs 2024’te yüzde 75,5 oldu. 2005’te yüzde 4 olan yıllık gıda enflasyonu ise Mayıs 2024’te yüzde 69’a yükseldi.

Öte yandan son yıllarda gıda enflasyonu ile genel enflasyon arasındaki fark açılmaya başladı. Mayıs 2005’te TÜFE’yle aynı seyreden gıda fiyatları endeksi Mayıs 2024’te TÜFE’nin 1.010 puan üstüne çıktı.

Metodolojik not: Dar gelirlilerin ve emeklilerin gıda enflasyonu hesabında, TÜİK’in gelire göre tüketim harcamasının ve temel gelir kaynağının hanehalkı tüketim harcamasının türlerine göre dağılımı (2022) verileri ile ana harcama gruplarına göre TÜFE verileri esas alındı.

DİSK-AR RAPORUNA ULAŞMAK İÇİN TIKLAYINIZ!