YILLIK RESMİ ENFLASYON REKOR KIRDI!

YILLIK RESMİ ENFLASYON REKOR KIRDI!

• TÜİK’in tüketici fiyat endeksine (TÜFE) göre yıllık resmi enflasyon yüzde 64,9!
• Ocak ayı yıllık resmi  tüketici enflasyonu son 21 yılın en yüksek düzeyinde gerçekleşti.
• Resmi gıda enflasyonu yüzde 69,7, dar gelirlinin gıda enflasyonu yüzde 109,5!
• Yükselmeye devam etmesine rağmen resmi enflasyon halkın yaşadığı enflasyonu yansıtmıyor!
• TÜİK hissedilen enflasyonu açıklamadı.
• Resmi verilere göre 2005’ten bu yana ortalama fiyatlar 17 kat, gıda fiyatları ise 25 kat arttı!
• TÜİK, DİSK tarafından açılan ve kazanılan davaya rağmen yargı kararını uygulamıyor ve madde fiyat listesini açıklamıyor.

2024 Ocak dönemine ait TÜİK Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) 5 Şubat 2024’te yayımlandı. TÜİK verilerine göre TÜFE’deki (2003:100) değişim 2024 Ocak’ta bir önceki aya göre yüzde 6,7, on iki aylık ortalamalara göre yüzde 54,72 ve bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 64,86. TÜİK, DİSK tarafından açılan ve kazanılan davaya rağmen yargı kararını uygulamıyor ve madde fiyat listesini açıklamıyor. TÜİK, şaibeli verileriyle milyonların ekmeğiyle oynamaya devam ediyor.
 

TÜİK, Aralık 2023 döneminde gıda enflasyonunu yüzde 69,71 olarak açıkladı. Ancak bu enflasyon halkın hissettiği gerçek enflasyonu yansıtmaktan oldukça uzak bir oran. TÜİK, DİSK tarafından açılan ve kazanılan davaya rağmen yargı kararını uygulamıyor ve madde fiyat listesini açıklamıyor. Madde fiyatları halen karartılmış durumda. Bu nedenle enflasyon oranını hesaplanmasına kaynak teşkil eden madde fiyat listesi görülemiyor.

Resmi ortalama enflasyon oranları düşük gelirlilerin, emekçilerin günlük yaşamda karşılaştığı ve hissettiği oranlar değildir. Uluslararası alanda Avrupa, ABD, Almanya ve Japonya Merkez Bankaları gibi çeşitli kuruluşlar tarafından hissedilen/algılanan ve beklenen tüketici enflasyonu düzenli olarak yayımlanıyor. Ancak TÜİK, aylık Tüketici Eğilim Anketi gerçekleştirmesine rağmen, bunun çıktısı olan “hissedilen/algılanan enflasyon”u açıklamıyor. Bu nedenle DİSK-AR olarak TÜİK’in ham verilerinden yararlanarak emeklilerin, dar gelirlilerin, düşük gelirlilerin hissettiği gıda enflasyonunu yeniden hesaplıyoruz. TÜİK, halkın hissettiği/algıladığı enflasyon oranı ve beklenen enflasyonu da elinde hazır bulunan verileri işleyerek yeni bir veri olarak yayımlamalıdır.  TÜİK ayrıca gelir gruplarına göre enflasyon farklılaşmasını da açıklamalıdır.

DİSK-AR olarak TÜİK verilerinden yararlanarak yaptığımız hesaplamaya göre gıda enflasyonu ortalama yüzde 69,7 olarak gerçekleşirken emeklilerde gıda enflasyonu yüzde 85,6 oldu. Üçüncü yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 79,5 olurken, düşük gelirli ikinci yüzde 20’lik grubun gıda enflasyonu yüzde 91,1 ve en yoksul yüzde 20’lik gelir grubun gıda enflasyonu ise yüzde 109,5 olarak gerçekleşti.

Yüksek gelir gruplarının daha düşük enflasyon hissettiği görülüyor. Dördüncü (yüksek) yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 66,7 olurken, en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu ise yüzde 50,8 oldu. Böylece en yoksul gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 110 olurken, en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 51 oranında kaldı. Bu durum enflasyonun gelir gruplarına, farklı toplumsal kesim ve sınıflara göre önemli ölçüde farklı hissedildiğini ortaya koyuyor.
 

TÜFE ve gıda fiyatları endeksi artmaya devam ediyor. 2005 yılında 114,49 olan TÜFE endeksi, Ocak 2024’te 1.984,02’ye yükseldi. 2005’te 111,95 olan gıda fiyatları endeksi ise 2024’te 2.814,14’e yükseldi. Böylece TÜFE  2005’ten bu yanda  17 kat; gıda fiyatları ise 2005’ten bu yana 25 kat arttı. 2005’te yüzde 9,24 olan yıllık enflasyon oranı 2024’te yüzde 64,86 oldu. 2005’te yüzde 6,79 olan yıllık gıda enflasyonu ise 2023’te yüzde 69,71’e yükseldi.

Öte yandan son yıllarda gıda enflasyonu ile genel enflasyon arasındaki fark açılmaya başladı. Aralık 2005’te TÜFE’yle aynı seyreden gıda fiyatları endeksi Ocak 2024’te TÜFE’nin 830 puan (yüzde 41,8) üstüne çıktı.
 

Metodolojik not: Dar gelirlilerin ve emeklilerin gıda enflasyonu hesabında, TÜİK’in gelire göre tüketim harcamasının ve temel gelir kaynağının hanehalkı tüketim harcamasının türlerine göre dağılımı (2022) verileri ile ana harcama gruplarına göre TÜFE verileri esas alındı.

DİSKAR açıklaması için tıklayınız!